Eerder schreef ik hier over wat er gebeurd als je agile opschaalt naar de (digitale) strategie. Je ontwikkelt en implementeert (digitale) strategie dan in een serie van manoeuvres. Manoeuvres die je in een periode van een program increment, zeg 10 weken, concretiseert en daarna in 10 weken implementeert.
Nu ben ik natuurlijk op zoek gegaan naar theorie over hoe je die strategische zetten en tegenzeten bepaald. En dan kom ik uit bij een mooi boek door Lucy Loh en Patrick Hoverstadt uit maart 2017: Patterns of Strategy. Ze waren afgelopen september op de Intersection Conferentie met een masterclass over hun boek. En ik ben inmiddels een eind gevorderd in het boek en doe de eerste stappen naar praktische toepassing.
Hun vertrekpunt is hoe een organisatie in interactie is met haar omgeving. Dat kan gaan over de relatie met de keten of het netwerk waarin ze zit, haar relatie met een toezichthouder, met concurrenten en natuurlijk klanten. Tussen de organisatie en die buitenwereld zijn strategische relaties. Zowel competitief als samenwerkend.
Lucy en Patrick zien strategie als het, stapje voor stapje, nastreven van de ideale fit die je als organisatie wilt in de relatie. Je verandert de relatie ten voordele van jezelf. En natuurlijk reageert de omgeving met een tegenzet (of niet) naar hun ideale fit. Waarna jouw organisatie uit de beschikbare opties weer reageert. Zodat er een soort dans van 2 of meer partijen ontstaat.
De relatie tussen de partijen wordt gedefinieerd in termen van 3 dimensies: Fit, Macht en Snelheid. Die weer uiteenvallen in zes factoren. Dat klonk me als een mooi aantal in de oren. Weg bij de gebruikelijke 2 bij 2 strategie matrix. Een aantal dat een mens nog goed kan overzien. Maar toch met, bij 3 waarden per factor, 3 tot de macht 6 ofwel 729 alternatieve scenario’s op ieder moment. En door ze achter elkaar uit te voeren ontstaan er nog veel meer opties.
De eerste Fit factor is Differentiatie: het gaat om de mate waarin we lijken op of verschillen van de ander in de relatie. Zijn we hetzelfde, samen in een kudde, ben ik voorloper of achterblijver in de kudde of ben ik echt uniek anders? Als we Apple als voorbeeld nemen: eerst nam Apple een vrij unieke positie in met haar merk en grafische krachtige en intuitieve werkstations in een niche. Tegenwoordig is ze vanwege tablet en smartphone meer en meer onderdeel van de kudde geworden voor de generieke consument.
De tweede Fit factor is Drive: zijn we leidend of meer volgend in de relatie over tijd gezien? Is mijn organisatie vormend in de relatie, vormen we elkaar steeds of reageer ik vooral op wat de ander doet? Een strategische beweging hier kan van reactief naar vormend zijn, door meer in te zetten op concrete innovaties.
De derde Fit factor is de Rek in verandering: tot welke soort verandering zijn we in de relatie in staat. Zijn wij in staat de relatie op te schudden, misschien zelfs radicaal of zijn we slechts tot kleine wijzigingen in staat?
De eerste Macht factor is Concentratie: in welke mate focussen we onze mogelijkheden, mensen en middelen? Hebben we 1 enkele focus, hebben we er meer of hebben we er zelfs heel veel. Veranderen in deze factor, naar 1 focus, kan je helpen marktleider te worden voor een segment of produkt (als alle anderen er meer hebben). Andersom kun je door de differentieren een succesvol business model ook naar andere segmenten of produkten brengen.
De tweede Macht factor is Kracht: dat is het relatieve verschil tussen hen en ons in de hoeveelheid resources of mogelijkheden die we kunnen inzetten. Kunnen we veel meer resources inzetten dan de ander, zijn we sterker en zij zwakker?
De laatste factor is Snelheid: zijn wij veel sneller of trager dan zij of zijn we aan elkaar gewaagd qua snelheid.
Strategische zetten zijn vooral het veranderen van een factor. Het maakt heel concreet wat je nastreeft, waarnaar je op zoek bent. We willen versnellen, we willen naar een positie in de kop van de kudde, we willen concentreren op 1 focus. Zo kun je droogoefenen: hoe gaan we die stap zetten en wat zijn mogelijke tegenzetten die we kunnen verwachten.
Nog mooier is dat het boek een bibliotheek van 80 patronen van zetten bevat, die geordend zijn. Zo kun je snel een aantal voor jouw situatie relevante patronen selecteren. En in theorie testen op bruikbaarheid. Juist voor digitale strategie, waarin verandering van het bedrijfsmodel in de keten belangrijk is, blijkt het zeer van toepassing. In het spel van competitie en samenwerking.
Een aanrader dus: Patterns of Strategy van Lucy Loh en Patrick Hoverstadt.
