Deze zomer deed ik examen voor het de facto standaard enterprise architectuur raamwerk van de Open Group. Deze week werd ik Certified Scaled Agilist voor agile op schaal, het Scaled Agile Framework (SAFe). Grote vraag natuurlijk: kan ik architectuur en ontwerp op bedrijfsniveau (of domeinniveau) inbedden in een dergelijke agile manier van werken?
Architectuur
Nu, allereerst is architectuur prominent aanwezig in SAFe. Dat lucht op, maar was natuurlijk ook de verwachting. Want een geschaalde agile methode, op strategisch, portfolio- en programmaniveau, daarin kan architectuur niet ontbreken. Wel krijgt de rol primair een technologieverantwoordelijkheid. Business en applicatie-architectuur zijn in de beschrijvingen afwezig. Dat gat kan makkelijk worden gevuld met de Architecture Development Method (ADM) van The Open Group Architecture Framework (TOGAF). Door deze periodiek te draaien kan de blueprint voor de toekomst worden bijgesteld. Daarbij wordt een kleinere of grotere scope gekozen voor de inspanning, afhankelijk van de noodzaak. Een Architectuur Board kan de besturing hiervan op zich nemen, net als voor de Architectuur Epics in het onderstaande.
Architectuur is binnen SAFe in eerste instantie zichtbaar in de rollen. SAFe is niet scheutig met het aantal rollen dat het kent. En voor de Enterprise Architect en de Systeem Architect is een plaatsje ingeruimd. Zo kan de Enterprise Architect strategische thema’s omzetten in gewenste bedrijfsresultaten, door Architectuur Landingsbanen (Architecture Runways) te laten maken, technologische innovaties te gaan uitnutten of Technische Schuld in te lossen.
Op het niveau van het portfolio speelt de Enterprise Architect een belangrijke rol.
Bij de Business Epic Kanban wordt zowel in de Review als in de Analysis gewerkt aan beter begrip van de epic. Hier wordt de scope bepaald, het omliggende kader, de oplossingsmogelijkheden en samenhang met andere zaken. Hier kun je de start architectuur kwijt, bijv. op Epic niveau. Ook zijn er specifieke Architectuur Epics. Deze zijn in te zetten voor het realiseren van de architectuur landingsbaan, voor het wegwerken van technische schuld of voor technologische innovatie. De Enterprise Architect of Domein Architect kan als eigenaar van zo’n Epic dienst doen. Hij dient dan ook de Epic op te volgen tot in productie en zelfs totdat de business case is gerealiseerd. De Architectuur landingsbaan kunt u zien als een platform dat wordt neergezet, waarop daarna business functionaliteit kan worden gerealiseerd. Aan de Enterprise Architect om tijdig, voor de business uit, te anticiperen.
Prioritering van de Architectuur Epics is uiteraard van belang. Een typisch voorbeeld binnen SAFe is de stelling dat minimaal 20% van de Epics op de backlog bestaan uit architectuur epics. Op deze wijze ontstaat automatisch aandacht voor architecturele vernieuwingen.
Op het niveau van het programma (10 wekelijkse agile release trein) is de Systeem Architect actief.
De Systeem Architect maakt voldoende visie, roadmap en technologische context om ieder Programma Plannings Event een effectief, en precies voldoende, fundament en vertrekpunt te geven. Dat brengt duidelijkheid voor het team om tot goede commitments voor het Programma Increment te kunnen komen. Enterprise Architect en System Architect helpen tijdens het programma planning event met de teams om onduidelijkheden weg te werken. Een Technology Board kan de besturing van de visie en technologie voor haar rekening nemen.
Mochten er vervolgens in de 2 wekelijkse sprints alsnog onduidelijkheid ontstaan, dan kunnen desgewenst in samenwerking met de System Architect snelle keuzes worden gemaakt.
Conclusie
Architectuur en ontwerp op bedrijfs- of domeinniveau passen met een beetje goede wil prima in een geschaalde agile manier van werken. Nu eens kijken hoe dat in de praktijk gaat uitwerken.
