Als mijn dochter van acht vraagt wat ik doe, is tegenwoordig mijn antwoord: ik ben uitvinder. Want als ik terugkijk op de werkdag kom ik vaak niet veel verder dan “ik heb schetsen gemaakt op A3 papier” of de digitale equivalent in een zestal powerpoints. Of “ik heb post-its geplakt met lijntjes ertussen op een wit bord”, terwijl ik discussieerde met mensen. Dan ben je snel uitgepraat.
Voor het “grotere ontwerp plaatje” zijn dergelijke informele en ruwe schetsen erg geschikt. Je verkent ermee het speelveld, zonder je aan formele regels te hoeven houden. Het werkt creatief, vereenvoudigd de discussie en is geschikt voor allerlei sparringpartners. En door itereren en valideren kom je stap voor stap verder. Bovendien kun je met dit soort lichtgewicht modelleren snel inzoomen en uitzoomen, lekker samen schetsen.
Het is echter onvoldoende bij analyses, binnen de eigen vakgroep van ontwerpers en designers, van echt complexe situaties. Dwarsverbanden en relaties, oorzaak en gevolg zijn complexer en veel groter in aantal. De hoeveelheid details vragen digitale ondersteuning. Het hergebruik en het langduriger gebruik vraagt wat zorgvuldiger vastleggen en archiveren. Maar vooral het onderzoeken van dwarsverbanden, het bevragen van de repository vraagt ondersteuning. Het maken van een plaatje met alle objecten en relaties horend bij een object, het in en uitzoemen in een model, een goed ontwerphulpmiddel kan dan helpen.
Meestal grijp ik dan naar Archimate als taal. Niet als engineering hulpmiddel voor het vastleggen, in detail, van de huidige situatie en het toetsen van de maakbaarheid of de impact. Maar als ontwerp hulpmiddel om dwarsverbanden te leggen, gericht op de gewenste situatie.
Het voordeel van Archimate is dat je er concepten van verschillend niveau mee kunt vastleggen en aan elkaar verbinden. Niet altijd voorziet het in elk ondernemingsontwerp concept, maar met wat creativiteit kom je een heel eind. Binnen Archimate is het dan zoeken naar vooral business concepten. Een klant, medewerker of een partner journey is goed te modelleren met Bedrijfsprocessen. Strategische Capabilities met Bedrijfsfuncties. Een Persona is te representeren als Actor of Rol. Een Business Interface is prima te gebruiken als Touchpoint. Een service map is prima te maken met bedrijfsservices en bedrijfsfuncties.
Ook de Motivation extensie gebruik ik dan. Uitkomsten en Voordelen
zijn prima als Doel te modelleren met Metingen daarbij. Ook Waarde,
Product en Contract hebben hun plaats. En natuurlijk teken ik ook
Behoeften en Beperkingen op.
Met fysieke dingen heb ik moeite. Plaatsen kun je prima als Locatie
modelleren, maar je kunt er weinig mee uitdrukken. Dingen desnoods als
Artifact, maar dat heeft hetzelfde euvel. Met Archimate 3.0 krijg ik net
weer wat meer uitdrukkingskracht.
Eigenlijk heb ik de meeste moeite met het modelleren van cultuur en beleving. Het uitdrukken van de merk identiteit. Het vastleggen van emotie. Het modelleren van menselijke kwaliteit. Het vastleggen van wat mensen motiveert en drijft. En tegenwoordig wil ik die ook graag combineren met alle andere zaken van de enterprise architectuur. Soms werkt daarvoor de Driver in de Motivatie extentie.
Maar meestal ga ik dan over op misbruik. Wolkjes en zonnetjes zijn dan mijn favoriet. Met een fijne, kleurige, informele en ruwe schets vaak als gevolg. Mijn dochter kan dat wel waarderen.
